Đề xuất bỏ độc quyền sản xuất, kinh doanh Vàng

Sau khi Ngân hàng Nhà nước đề xuất chấm dứt độc quyền sản xuất, giá vàng SJC trong nước đã trải qua một chuỗi biến động đáng chú ý.

Trong ngày 21/3, giá vàng SJC đã thay đổi đến 4 lần, với sự điều chỉnh lên xuống gần 1 triệu đồng/lượng. Tình trạng này đã khiến cho thị trường vàng trong nước trở nên sôi động, với người dân mua vàng reo hò theo tâm lý đám đông. Một số người đang mong đợi giá vàng tăng để bán ra và chốt lời, trong khi người khác lại chờ đợi giảm giá để mua vào.

Biến động giá vàng bắt đầu từ buổi sáng khi giá vàng thế giới tăng lên mức kỷ lục 2.200 USD/ounce, từ đó kéo giá vàng SJC tăng mạnh lên gần 1 triệu đồng/lượng. Tuy nhiên, chỉ sau hơn 1 tiếng, giá vàng SJC đã quay đầu giảm về mức 81 triệu đồng/lượng. Đến đầu buổi chiều cùng ngày, giá vàng SJC lại tiếp tục tăng lên khoảng 81,8 triệu đồng/lượng. Và đến 15h30, giá vàng SJC đã giảm xuống còn 80,1 triệu đồng/lượng.

Trong ngày 21/3, Ngân hàng Nhà nước đã niêm yết tỷ giá trung tâm là 23.399 đồng/USD. Tại các ngân hàng thương mại, giá USD dao động quanh mức 24.580 - 24.610 đồng/USD, giảm mạnh đến 615 đồng/USD. Sự giảm của tỷ giá USD bắt nguồn từ chỉ số USD Index, đo lường sức mạnh của đồng USD so với 6 đồng tiền chủ chốt thế giới, giảm xuống mức 103,5 điểm. Đồng thời, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã duy trì lãi suất ổn định tại cuộc họp gần đây.

Với sự tăng giá của vàng, người dân đã nhanh chóng tụ tập đến các cửa hàng vàng để thực hiện giao dịch mua bán. Tại cửa hàng Bảo Tín Minh Châu trên đường Trần Nhân Tông, Hà Nội, hàng xóm phải xếp hàng để nhận phiếu và chờ đến lượt mua và bán. Ông Nguyễn Quân, một cư dân tại Hoàn Kiếm, Hà Nội, đã mang đến bán 3 lượng vàng SJC, mà ông mua khi giá chỉ gần 70 triệu đồng/lượng.

“Giá vàng thế giới tăng, vàng SJC trong nước vượt 82 triệu đồng/lượng nên tôi mang bán chốt lời. Số vàng này nhằm tích lũy, giá lên cao tôi mang bán và chờ khi giảm sẽ mua sau”, ông Quân chia sẻ.

Một cư dân khác, bà Lê Hạnh, đến từ Hoàng Mai, Hà Nội, đã bán đi 5 lượng vàng, trong đó có 3 lượng vàng SJC đã bị ố vàng trên bề mặt, dẫn đến việc phải trả phí 300.000 đồng/lượng. Theo bà Hạnh, nhân viên cửa hàng vàng đã thông báo rằng, theo quy định, khi giao dịch vàng SJC, nếu bị vàng ố hoặc vỏ bên ngoài bị cong vênh sẽ phải chịu phí 300.000 đồng/lượng.

Theo quan sát của phóng viên, hầu hết những người đến bán vàng SJC đều muốn chốt lời. Trong khi đó, những người mua vàng chủ yếu chọn lựa vàng nhẫn tròn trơn. Mang theo gần 200 triệu đồng tiền mặt, bà Phạm Hòa, cư dân tại Hai Bà Trưng, Hà Nội, cho biết rằng, vào ngày Vía Thần tài (Mùng 10 tháng Giêng), bà đã mua 1 chỉ vàng với giá 6,5 triệu đồng để cầu may. Từ thời điểm đó đến nay, giá vàng liên tục tăng mạnh, trong khi lãi suất tiết kiệm chỉ khoảng 3% trong 6 tháng. Vì vậy, sau khi rút hết tiền từ sổ tiết kiệm 200 triệu đồng, bà Hòa đã quyết định mua vàng nhẫn tròn trơn.

“Đây là số tiền tiết kiệm để dưỡng già của vợ chồng tôi. Lãi suất tiết kiệm giảm, giá vàng ngày càng tăng nên tôi chuyển sang mua vàng tích trữ. Tôi nghĩ về lâu dài, chắc giá vàng sẽ tăng thêm nữa”, bà Hoà cho biết.

Ngoài việc chuyển từ tiết kiệm sang đầu tư vào vàng, nhiều người cũng đổ xô mua vàng theo tâm lý đám đông. Đa phần những người đến mua vàng là những người cao tuổi, đã nghỉ hưu. Bà Nguyễn Loan, một trong số đó, ôm sát túi tiền mặt gần 300 triệu đồng, ngồi trên hàng ghế chờ đến lượt, mắt cô không rời khỏi bảng điện tử niêm yết giá vàng. Khi giá vàng SJC giảm xuống 800.000 đồng/lượng, xuống mức 81,2 triệu đồng/lượng, bà Loan lưỡng lự không biết có nên mua hay không.

“Cả tuần nay, giá vàng có xu hướng giảm nên tôi chờ giảm thêm mới mua. Sáng nay, giá vàng tăng vọt, sợ vàng lại tăng giá tiếp nên tôi xếp hàng chờ mua. Xếp hàng chưa đến lượt, giá vàng lại giảm. Giá vàng biến động liên tục, tôi cũng băn khoăn không biết nên chốt mua hay chưa”, bà Loan chia sẻ.

Kết thúc phiên giao dịch ngày 21/3, giá vàng SJC dao động trong khoảng 78,8 - 80,8 triệu đồng/lượng, giảm 1,2 triệu đồng. Trong khi đó, giá của nhẫn vàng tròn trơn dao động từ 69,2 - 70,5 triệu đồng/lượng, tăng 1,8 triệu đồng/lượng. Công ty Bảo Tín Minh Châu cho biết, số lượng khách hàng mua vàng chiếm 55% tổng giao dịch, trong khi số lượng khách hàng bán vàng chiếm 45% tổng khối lượng giao dịch.

Ai chịu trách nhiệm cho sự “khuyết tật” của thị trường vàng?

Giá vàng SJC trong nước đang trải qua một giai đoạn biến động, đặc biệt là trong bối cảnh sự tăng giá của vàng thế giới và các đề xuất từ các cơ quan chức năng về việc quản lý hoạt động kinh doanh vàng. Trong cuộc họp giữa Phó Thủ tướng Lê Minh Khái và các cơ quan, ngành liên quan vào ngày 20/3, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã đề xuất một phương án cụ thể: bỏ cơ chế độc quyền của Nhà nước trong việc sản xuất vàng miếng và thay vào đó, cấp phép sản xuất vàng miếng cho một số doanh nghiệp nếu họ đáp ứng đủ điều kiện.

Theo NHNN, thị trường vàng hiện không còn trong tình trạng không ổn định như trước, và tình trạng "vàng hóa" đã được kiểm soát. Sự biến động của giá vàng ít gây ảnh hưởng đến tỷ giá chính thức và thị trường ngoại tệ, cũng như không gây ra tác động lớn đến kinh tế vĩ mô trong nước. Tuy nhiên, chênh lệch giữa giá vàng SJC và các loại vàng khác, cũng như giá vàng quốc tế, vẫn đang ở mức cao.

Vì vậy, NHNN đề xuất thay đổi cơ chế sản xuất vàng, bằng cách loại bỏ độc quyền của Nhà nước trong việc sản xuất vàng miếng SJC và thay vào đó, cấp phép sản xuất vàng miếng cho các doanh nghiệp đủ điều kiện. Đề xuất này không chỉ phản ánh ý kiến của NHNN mà còn trùng khớp với những kiến nghị từ các chuyên gia và hiệp hội vàng trong nhiều năm qua. Hội đồng Vàng Thế giới (WGC) cũng đã nhiều lần đề xuất rằng Việt Nam nên mở cửa hơn cho việc nhập khẩu vàng để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng vàng của người dân, trong khi nguồn cung hiện nay đang khan hiếm, dẫn đến sự "một mình một chợ" trên thị trường vàng trong nước.

Phản ánh vào đề xuất của NHNN, chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long lưu ý rằng việc chậm trễ trong việc loại bỏ độc quyền sản xuất và nhập khẩu vàng đã gây ra nhiều hệ lụy đáng kể. Trong số các hệ lụy này, giá vàng trong nước tăng cao đã tạo điều kiện cho hoạt động buôn lậu vàng, có thể ảnh hưởng đến tỷ giá và tiềm ẩn rủi ro cho nguồn cung ngoại tệ. Bất bình đẳng trong kinh doanh của các doanh nghiệp vàng cũng có thể dẫn đến việc mất thuế.

Theo ông Long, việc NHNN đề xuất loại bỏ độc quyền sản xuất vàng sớm hơn sẽ giảm bớt những hậu quả tiêu cực và tạo ra hiệu quả tích cực hơn cho thị trường vàng. Ông Long nhấn mạnh rằng sự tham gia quyết liệt từ phía Thủ tướng cũng đã khích lệ NHNN đưa ra đề xuất này.

Quan điểm của TS Lê Đăng Doanh, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Quản lý kinh tế Trung ương, khẳng định rằng thị trường vàng, giống như các lĩnh vực khác trong nền kinh tế, cần phải được cạnh tranh để tránh tình trạng "khuyết tật". Ông Doanh đề xuất rằng việc NHNN thay đổi tư duy và đề xuất loại bỏ độc quyền sản xuất và kinh doanh vàng, dù có chậm, cũng sẽ mang lại lợi ích. Ông nhấn mạnh rằng chỉ có sự cạnh tranh mới có thể làm cho thị trường vàng trở nên năng động hơn và các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực này cũng cần "giám sát" lẫn nhau để đóng góp vào việc làm cho thị trường trở nên lành mạnh hơn.

Theo Tiền Phong