Bác sĩ Chiều: Người dịch ‘ngôn ngữ tuyến giáp’ thành lời dễ hiểu cho mọi nhà

Tại nhiều bệnh viện lớn, chuyện bệnh nhân tuyến giáp hoang mang trước những cụm từ như “nhân hỗn hợp”, “TIRADS”, “bắt xạ”, “cường giáp dưới lâm sàng” không còn xa lạ. Không ít người nghe kết quả siêu âm xong càng bước ra lại càng sợ, bởi họ hiểu… gần như không hiểu gì.

Bệnh tuyến giáp không quá nguy hiểm với đa số trường hợp, nhưng nỗi lo mơ hồ của bệnh nhân lại có thể kéo dài dai dẳng hơn cả triệu chứng. Giữa ma trận thông tin trên mạng xã hội, nơi chỉ một câu nói giật gân có thể khiến hàng nghìn người hoảng loạn, nhu cầu “phiên dịch” kiến thức y khoa trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.

Chính từ lỗ hổng thông tin ấy, một số bác sĩ trẻ bắt đầu chọn cách tiếp cận mới: không chỉ chữa bệnh, mà còn giải thích căn bệnh theo cách ai cũng hiểu được. Bác sĩ Chiều, người chọn đứng ở “lằn ranh” giữa chuyên môn và đời sống

Trong số đó có bác sĩ Chiều, thạc sĩ ung thư Đại học Y Dược Hà Nội, người được bệnh nhân quen gọi bằng một biệt danh thân thiện: “bác sĩ nói tiếng người”. Anh không phải người ồn ào trên truyền thông; điều làm bệnh nhân nhớ đến lại là cảm giác “dễ thở” sau mỗi cuộc tư vấn.

Trong những buổi khám, thay vì mở đầu bằng con số xét nghiệm, anh thường bắt đầu bằng câu hỏi: “Dạo này cổ họng có cảm giác vướng hay lo lắng nào làm chị thấy khó chịu nhất?”. Cách khởi đầu ấy khiến nhiều bệnh nhân lần đầu nhận ra: hóa ra khám bệnh không chỉ là cúi đầu nghe bác sĩ đọc kết quả.

Có những buổi sáng, phòng tư vấn của bác sĩ Chiều xuất hiện hình ảnh quen thuộc: một bệnh nhân trung niên cầm tờ kết quả siêu âm đã gấp đến nhàu, mặt đầy lo lắng. Họ giãi bày rằng chỉ vì thấy chữ “nhân” mà nhiều đêm mất ngủ, nghĩ đến “ung thư”.

Thay vì giải thích bằng thuật ngữ, bác sĩ Chiều thường lấy tờ giấy trắng, vẽ một tuyến giáp đơn giản và chỉ từng vị trí: “Đây, cái nhân này giống như một hạt cát nằm trong miếng đậu phụ, nó phổ biến hơn chị nghĩ. 100 người thì rất nhiều người có. Và phần lớn là lành tính”.

Cách ví von dễ hiểu ấy khiến người bệnh thở phào, đôi khi bật cười nhẹ vì hóa ra điều họ sợ lại không “to lớn” như những gì tưởng tượng. Có bệnh nhân trẻ lo lắng vì đọc trên mạng rằng “cường giáp sẽ làm tim ngừng đập bất cứ lúc nào”.

Bác sĩ Chiều nhìn bạn trẻ, chậm rãi nói: “Nếu cơ thể nguy hiểm đến vậy, bác sĩ đã không để em bước ra khỏi phòng. Việc của chúng ta là theo dõi và điều chỉnh, chứ không phải sợ hãi nó”. Cách giải thích mạch lạc nhưng nhẹ nhàng giúp người bệnh bình tĩnh hơn, điều đôi khi có tác dụng không kém một toa thuốc.

Với mong muốn người dân hiểu đúng về tuyến giáp, bác sĩ Chiều còn dành thời gian chia sẻ kiến thức trên các buổi nói chuyện cộng đồng và nền tảng trực tuyến. Anh chọn các tình huống đời thường: “Tuyến giáp giống như hệ điều hòa, hoạt động tốt thì cả nhà mát. Chỉ khi nó lệch nhịp, cơ thể mới gửi tín hiệu như mệt, hồi hộp hay tăng cân bất thường”.

Những ví dụ giản dị ấy khiến nội dung y khoa, vốn khô khan trở thành điều người bệnh có thể ghi nhớ và tự theo dõi. Công việc của bác sĩ ung thư hay tuyến giáp luôn đi cùng áp lực: mỗi ngày là hàng chục câu chuyện lo âu, hàng trăm thắc mắc lặp đi lặp lại. Nhưng bác sĩ Chiều vẫn chọn cách kiên nhẫn giải thích từng điều nhỏ, bởi theo anh, “hiểu đúng là bước đầu để người bệnh bớt sợ”.

Giữa thời đại mạng xã hội có thể khiến thông tin y tế méo mó chỉ bằng một câu nói, những người bác sĩ biết “dịch” kiến thức thành ngôn ngữ dễ hiểu trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.

Và ở góc nhỏ của hành trình ấy, bác sĩ Chiều đang âm thầm giữ cho nghề y một điều giản dị: sự tử tế bắt đầu từ việc nói cho người bệnh hiểu.