Người trẻ "đi xa để trở về" và hành trình giữ vị quê nhà

Trong nhiều năm, ra nước ngoài học tập hoặc xuất khẩu lao động từng được xem là lựa chọn tối ưu của nhiều người trẻ ở nông thôn. Những giấc mơ lập nghiệp xa quê, tích lũy vốn liếng, cải thiện kinh tế gia đình vẫn là động lực lớn để thế hệ trẻ rời làng, sang Hàn Quốc, Nhật Bản, châu Âu hay Australia. Tuy nhiên, những năm gần đây, ngày càng nhiều người sau thời gian đi xa đã quay trở lại quê hương, không phải vì không trụ được nơi xứ người, mà vì họ nhìn thấy giá trị phát triển bền vững, và tình yêu quê hương.

Làn sóng "trở về" này không rầm rộ nhưng đều đặn. Ở mỗi làng quê, ngày càng có thêm những người trẻ tự xây dựng mô hình nông sản, đặc sản địa phương, làm du lịch cộng đồng, hoặc phục dựng nghề truyền thống. Họ tận dụng kiến thức học được từ nước ngoài, kết hợp với nguồn tài nguyên bản địa, từ ẩm thực, nông nghiệp đến văn hóa, để tạo nên hướng đi riêng.

Tiêu Hoàng Minh, tỉnh Tây Ninh, là một trong những người trẻ như thế. Minh từng có nhiều năm làm việc tại Hàn Quốc theo diện xuất khẩu lao động. Ở nơi đất khách, anh trải qua đủ công việc trong nhà máy, tích cóp gửi tiền về cho gia đình. “Lúc đó chỉ nghĩ đi làm để đổi đời, chưa từng hình dung sẽ quay về để phát triển đặc sản quê hương”, Minh kể.

Nhưng chính trong những năm tháng ở Hàn Quốc, khi mỗi bữa cơm chỉ có đồ công nghiệp, hoặc thực phẩm đóng hộp, anh bắt đầu nhớ món ăn quê nhà, thịt kho mắm ruốc, tôm khô cháy tỏi, bánh tét gói lá chuối, nồi cá kho thơm mùi tiêu xanh. Những hương vị quen thuộc ấy trở thành thứ khiến anh “thèm không phải vì đói, mà vì thiếu”.

Khi hết hợp đồng lao động và có thể tiếp tục gia hạn, Minh quyết định về nước. Trong khi nhiều người cùng đợt chọn ở lại, anh quay lại Tây Ninh, bắt đầu từ con số 0 trên chính mảnh đất của gia đình.

Khởi đầu là những món ăn mẹ anh làm thường ngày. Minh học lại cách mẹ kho thịt, xào mắm, gói bánh tét. Anh thử đóng lọ, hút chân không, gói bao bì cẩn thận và chụp ảnh đăng lên mạng xã hội. Không quảng cáo, không chạy truyền thông, đơn hàng đầu tiên đến từ bạn bè cũ, sau đó là người quen giới thiệu nhau.

Sau gần hai năm, những món ăn do Minh làm, từ thịt xào mắm ruốc, bánh tét truyền thống đã có mặt thường xuyên trong các đơn hàng đi Hà Nội, TP HCM… và cả các kiện hàng gửi theo dạng xách tay ra nước ngoài.

Khác với mô hình kinh doanh nông sản công nghiệp, cách làm của Minh mang tính thủ công, chậm rãi nhưng ổn định. “Tôi không muốn sản xuất đại trà, vì mỗi món ăn quê đều cần sự kỹ lưỡng. Chỉ cần thiếu một bước, món ăn sẽ mất hẳn hương vị gốc,” anh chia sẻ.

Minh không xem mình là người khởi nghiệp hay làm thương hiệu. Với anh, điều quan trọng nhất là khách hàng ăn thấy “đúng vị”, thấy được ký ức trong món ăn, như cách anh từng nhớ về thịt kho khi ở Hàn Quốc.

Từ một lao động xuất khẩu, Minh trở thành người gắn bó với mảnh ruộng, bếp lửa và món ăn mẹ nấu. Hành trình trở về ấy không trải đầy thuận lợi, nhưng cho đến hiện tại, anh chưa từng có ý định rời quê thêm lần nữa.

“Tôi đi để biết mình cần gì, rồi trở về để làm đúng điều đó”, Minh nói. Và từ căn bếp nhỏ ở Tây Ninh, những hũ mắm, đòn bánh, miếng thịt rim được gói ghém kỹ lưỡng, không chỉ để ăn, mà để giữ lại vị quê giữa thời hiện đại.